Các lãnh thổ đặc biệt của các thành viên Khu vực Kinh tế châu Âu (
tiếng Anh: Special territories of members of the European Economic Area), viết tắt là
EEA, bao gồm 32 lãnh thổ đặc biệt của các quốc gia
thành viên Liên minh châu Âu (EU) và các quốc gia thành viên
Hiệp hội Mậu dịch tự do châu Âu (EFTA), vì lý do lịch sử, địa lý hoặc chính trị, được hưởng quy chế đặc biệt trong hoặc ngoài EU và EFTA.Các lãnh thổ đặc biệt của các quốc gia thành viên EU được phân loại theo 3 nhóm: 9
Vùng ngoài cùng (OMR) là một phần của Liên minh Châu Âu, mặc dù họ được hưởng lợi từ việc vi phạm một số luật của EU do khoảng cách địa lý của họ với lục địa Châu Âu; 13
Quốc gia và Lãnh thổ hải ngoại (OCT) không thuộc Liên minh châu Âu, mặc dù họ hợp tác với EU thông qua
Hiệp hội các quốc gia và lãnh thổ hải ngoại; và 10
trường hợp đặc biệt là một phần của Liên minh Châu Âu (ngoại trừ
Quần đảo Faroe), mặc dù luật của EU có
quy định đặc biệt. Các khu vực xa nhất được công nhận khi ký kết
Hiệp ước Maastricht năm 1992,
[1] và được
Hiệp ước Lisbon xác nhận năm 2007.
[2]Hiệp ước về Chức năng của Liên minh châu Âu quy định rằng cả
luật Liên minh châu Âu sơ cấp và thứ cấp đều tự động áp dụng cho các khu vực ngoài cùng, với khả năng bị vi phạm do đặc thù của các lãnh thổ này. Các quốc gia và vùng lãnh thổ ở nước ngoài được công nhận theo Điều 198 của Hiệp ước về Chức năng của Liên minh Châu Âu, cho phép họ lựa chọn tham gia các quy định của EU về quyền tự do đi lại của người lao động và quyền tự do thành lập, đồng thời mời họ tham gia vào
Hiệp hội các quốc gia và lãnh thổ hải ngoại (OCTA) nhằm cải thiện hợp tác với Liên minh Châu Âu.
[3] Tình trạng của một lãnh thổ không có người ở như
Clipperton, vẫn chưa rõ ràng vì nó không được đề cập rõ ràng trong luật chính của EU và có tình trạng riêng ở cấp quốc gia.
[4][lower-alpha 4] Nói chung, các lãnh thổ đặc biệt bao gồm dân số khoảng 6,1 triệu người người và diện tích đất khoảng 2.733.792 km2 (1.055.500 dặm vuông). Khoảng 80% diện tích này là của
Greenland. Khu vực có dân số lớn nhất là
Quần đảo Canaria, chiếm hơn 1/3 tổng dân số của các vùng lãnh thổ đặc biệt. Diện tích đất liền nhỏ nhất là đảo
Saba ở
Vùng Caribe (13 km2 hoặc 5 dặm vuông).
Vùng đất phía Nam và châu Nam Cực thuộc Pháp là lãnh thổ đặc biệt duy nhất không có dân cư thường trú.